به گزارش راهبرد معاصر؛ امواج کشندی یا آبتاز، آبلرزه یا سونامی یکی از بلایای طبیعی است. سونامی به لرزش شدید آب دریا گفته میشود که در پی زمینلرزههای زیر دریا پدید میآید. آبی که به لرزه درآمده بهشکل موجهای عظیم به کرانهها رسیده و ویرانی به بار میآورَد. سونامی موقعی شروع میشود که حجم عظیمی از آب بهسرعت مرتفع میشود. این حرکتِ سریع میتواند در نتیجهٔ یک زلزلهٔ زیرآبی رخ دهد یا بر اثر لغزیدن صخره، یا یک انفجار آتشفشانی یا هر حادثهٔ دیگری که انرژی زیادی دارد ایجاد شود.
علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین شناسی کشور در بیست و چهارمین نشست کمیته هماهنگی هواشناسی – آبشناسی دریای خزر گفت: با توجه به فعالیتهای زمینشناسی که در دریای خزر انجام شده است، میتوانیم در مورد مخاطراتی که پیش رو داریم صحبت کنیم. به ویژه این مخاطرات از اهمیت برخوردارند، زیرا این منطقه زلزله خیز است و امکان رخداد سونامی در آن وجود دارد.
وی در ادامه گفت: ساحل دریای خزر بسیار طویل است و پنج میلیون نفر را تحت الشعاع قرار میدهد. این طویل بودن ریسک خطر را در این منطقه بالا میبرد. از سوی دیگر این منطقه استراتژیک است و در آن اقدامات گوناگونی انجام میگیرد.
شهیدی گفت: ما از نظر مخاطرات طبیعی در دنیا مقام سوم را داریم که از ۴۳ مخاطره طبیعی در جهان ۳۴ نوع مخاطرات در ایران محتمل است. مخاطراتی مانند سیل و زلزله برای ایرانیان ملموستر است اما بعضی از مردم نسبت به مخاطراتی مانند فرونشست حساسیست کمتری دارند. از سال ۱۹۰۰ تا سال ۲۰۱۹ تعداد مخاطرات و انواع آن افزایش یافته است. البته قربانیان در این مخاطرات طبیعی کاهش داشتهاند. این نشان میدهد اگر ما زیرساختهای مستحکمی برای جامعه ایجاد بکنیم مرگ و میر کمتری ناشی از مخاطرات طبیعی خواهیم داشت.
رئیس سازمان سازمان زمینشناسی کشور گفت: ایران مستعد زلزلههای بسیاری است. در قسمتهای مرکزی به دلیل سفتی زمین احتمال خسارات بالا است. این در مقایسه با قسمتهای جنوبی کشور که زمین حالت پلاستیکی بیشتری دارد برآورد میشود. دراین پیامها برآورد ما از نقشههایی است که تنها گسلهای فعال را نشان میدهند. در درجه خطرپذیری زلزله در نواحی البرز و شمال کشور خطرناک توصیف میشود. اگر این زلزلهها در شمال کشور با مرکز زلزله در دریا اتفاق بیفتند احتمال سونامی در نوار شمالی کشور وجود دارد.
وی گفت: ما فعالیتهایی را در گسل شمال خزر، آستارا و انزلی انجام دادیم گسل آستارا میان کوه، دریا و دشتهای کمعرض مستقر شده است. ما متوجه شدیم این گسلها در پهنه دریای مجاور نیز وجود دارد برخی از زلزلههای استان البرز، در مرکز دریای خزر شروع میشود. نشان میدهد اگر این زلزلهها در همان مرکز رخ بدهند و شدت بیشتری داشته باشند میتواند شهرهای شمالی کشور را تخریب کنند و خسارات زیادی به آن وارد کنند.